Τελικοί ορισμοί, επισημάνσεις και παραδείγματα βασικών όρων από το Δίκτυο Έρευνας Καθιστικήs Συμπεριφοράs (SBRN), Εργασία Συναίνεσηs για την Ορολογία.

Translators: Leonidas Karagounis (Nestlé Research Center, Institute of Nutritional Science), Dimitrios Draganidis (University of Thessaly, School of Physical Education and Sports Science), Alexis Batrakoulis (University of Thessaly, School of Physical Education and Sports Science)

Όρος	1. Σωματική Αδράνεια
Γενικός Ορισμός	Ανεπαρκές επίπεδο φυσικής δραστηριότητας που δεν καλύπτει τις παρούσες συστάσεις για φυσική δραστηριότητα.
Επισημάνσεις	Ο γενικός ορισμός ισχύει για όλες τις ηλικιακές ομάδες και ομάδες ικανοτήτων.
Παραδείγματα	Νήπια και παιδιά προσχολικής ηλικίας (1-4 ετών): Δεν επιτυγχάνουν 180 λεπτά φυσικής δραστηριότητας με οποιαδήποτε ένταση ανά ημέρα. Παιδιά και νέοι (5-17 ετών): Δεν επιτυγχάνουν 60 λεπτά μέτριας προς υψηλής έντασης φυσική δραστηριότητα ανά ημέρα. Ενήλικες (≥ 18 ετών): Δεν επιτυγχάνουν 150 λεπτά μέτριας προς υψηλής έντασης φυσική δραστηριότητα ανά εβδομάδα ή 75 λεπτά υψηλής έντασης φυσική δραστηριότητα ανά εβδομάδα ή έναν ισοδύναμο συνδυασμό με μέτρια προς υψηλής έντασης δραστηριότητα.

Όρος	2. Συμπεριφορά αδράνειας
Γενικός Ορισμός	Η συμπεριφορά αδράνειας αναφέρεται σε κάθε συνειδητή συμπεριφορά η οποία πραγματοποιείται όταν κάποιος βρίσκεται σε κατάκλιση, σε επικλινής θέση, όταν κάθεται ή όταν στέκεται σε όρθια θέση, χωρίς να υπάρχει κίνηση, ανεξάρτητα από την ενεργειακή δαπάνη.
Επισημάνσεις	Χρόνος αδράνειας: Ο χρόνος που δαπανάτε για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα (π.χ. ανά ημέρα, ανά εβδομάδα), σε οποιοδήποτε πλαίσιο (π.χ. του σχολείου/χώρου εργασίας) και με οποιαδήποτε ένταση (π.χ. αναμονή στη σειρά σε όρθια στάση, αυτοματοποιημένη εργασία χωρίς κίνηση, εργασία γραφείου, καθιστική θέση σε αίθουσα διδασκαλίας) σε συμπεριφορά αδράνειας. Διάστημα αδράνειας: Μια περίοδος αδιάλειπτης ακινησίας. Διακοπή/παύση αδράνειας: Μία μη αδρανείς περίοδος η οποία βρίσκεται μεταξύ δυο περιόδων αδράνειας ( ισχύει για όλες τις ηλικιακές ομάδες και ομάδες ικανοτήτων εκτός από τα βρέφη). Ο γενικός ορισμός ισχύει για όλες τις ηλικιακές ομάδες και ομάδες ικανοτήτων εκτός από τα βρέφη (<1 έτους έως αμέσως πριν αρχίσουν να περπατούν) και τα άτομα με κινητικές διαταραχές τα οποία αδυνατούν να σταθούν σε όρθια θέση.
Παραδείγματα	Χρήση ηλεκτρονικών συσκευών (π.χ. τηλεόραση, Η/Υ, tablet, τηλέφωνο) από καθιστή θέση, επικλινής θέση ή κατάκλιση. Αναμονή στη σειρά σε όρθια στάση, ορθοστασία στην εκκλησία, συζήτηση σε διάδρομο από όρθια στάση, συγγραφή μηνύματος κειμένου από όρθια στάση, χρήση γραφείου όρθιας στάσης. Το να μεταφέρεται/συγκρατείται/κρατιέται αγκαλιά κάποιος από κάποιον άλλο.

Όρος	3. Καθιστική συμπεριφορά
Γενικός Ορισμός	Καθιστική συμπεριφορά είναι η οποιαδήποτε συνειδητή συμπεριφορά η οποία χαρακτηρίζεται από ενεργειακή δαπάνη ≤1.5 μεταβολικό ισοδύναμο (MET), από καθιστή θέση, επικλινής θέση ή κατάκλιση.
Επισημάνσεις	Καθιστικός χρόνος: Ο χρόνος που δαπανάται για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα (π.χ. λεπτά ανά ημέρα) ή σε οποιοδήποτε πλαίσιο (π.χ. στο σχολείο ή τη δουλειά) σε καθιστική συμπεριφορά. Καθιστικό διάστημα: Μια περίοδος συνεχόμενου καθιστικού χρόνου. Διακοπή/παύση καθιστικής συμπεριφοράς: Ένα διάστημα που δεν χαρακτηρίζεται από καθιστική συμπεριφορά μεταξύ δυο καθιστικών διαστημάτων. Βρέφη (<1 έτους ή αμέσως πριν αρχίσουν να περπατούν): Οποιαδήποτε συνειδητή συμπεριφορά χαρακτηρίζεται από χαμηλή ενεργειακή δαπάνη καθώς συγκρατούνται (π.χ. καροτσάκι/αμαξάκι βρέφους, καρεκλάκι μωρού, κάθισμα αυτοκινήτου για μωρά) ή όταν βρίσκονται σε ηρεμία (π.χ. ξαπλωμένα σε επικλινής θέση/ καθισμένα σε καρέκλα κάνοντας μικρές κινήσεις αλλά δεν συγκρατούνται). Ο χρόνος που δαπανάται σε πρηνή θέση (ο χρόνος που το μωρό τοποθετείται μπρούμυτα) δεν θεωρείται καθιστικός χρόνος. Νήπια και παιδιά προσχολικής ηλικίας (1-4 ετών), παιδιά και νέοι (5-17 ετών), ενήλικές (≥ 18 years) και όλες οι ομάδες ικανοτήτων: Το ίδιο με το γενικό ορισμό.
Παραδείγματα	Βρέφη (<1 έτους ή αμέσως πριν αρχίσουν να περπατούν): Το να ξαπλώνουν ξυπνητά στο κρεβάτι με ελάχιστη κινητικότητα, να κάθονται σε καρέκλα για μωρά/παιδική καρέκλα/καροτσάκι για βρέφη/παιδικό κάθισμα αυτοκινήτου με ελάχιστη κινητικότητα, να μεταφέρονται/συγκρατούνται/κρατιούνται αγκαλιά από κάποιον. Νήπια και παιδιά προσχολικής ηλικίας (1-4 ετών): Χρήση ηλεκτρονικών συσκευών (π.χ. τηλεόραση, Η/Υ, tablet, τηλέφωνο) ενώ βρίσκονται σε καθιστή θέση, επικλινής θέση η σε κατάκλιση, διάβασμα/σχεδίαση/ζωγραφική ενώ κάθονται, να κάθονται σε βρεφικό καροτσάκι, να κάθονται σε βρεφική καρέκλα ή να συγκρατούνται την ώρα που τρώνε γεύμα, να κάθονται σε λεωφορείο, αυτοκίνητο ή τρένο. Παιδιά και νέοι (5-17 ετών): Χρήση ηλεκτρονικών συσκευών (π.χ. τηλεόραση, Η/Υ, tablet, τηλέφωνο) ενώ βρίσκονται σε καθιστή θέση, επικλινής θέση η σε κατάκλιση, διάβασμα/γράψιμο/σχεδίαση/ζωγραφική ενώ κάθονται, σχολική εργασία για το σπίτι ενώ κάθονται, να κάθονται στο σχολείο, να κάθονται σε λεωφορείο, αυτοκίνητο η τρένο. Ενήλικες (≥ 18 ετών): Χρήση ηλεκτρονικών συσκευών (π.χ. τηλεόραση, Η/Υ, tablet, τηλέφωνο) ενώ βρίσκονται σε καθιστή θέση, επικλινής θέση η σε κατάκλιση, διάβασμα/γράψιμο/ομιλία ενώ κάθονται, το να κάθονται σε λεωφορείο, αυτοκίνητο ή τρένο. Άτομα τα οποία χρησιμοποιούν χειροκίνητο αναπηρικό αμαξίδιο ή μηχανοκίνητο: Χρήση ηλεκτρονικών συσκευών (π.χ. τηλεόραση, Η/Υ, tablet, τηλέφωνο) ενώ βρίσκονται σε καθιστή θέση, επικλινής θέση η σε κατάκλιση, διάβασμα/γράψιμο/σχεδίαση/ζωγραφική/ομιλία ενώ κάθονται, το να κάθονται σε λεωφορείο, αυτοκίνητο ή τρένο, το να κινούνται από μέρος σε μέρος με μηχανοκίνητο αμαξίδιο, να μετακινούνται με ώθηση που τους παρέχεται από κάποιον άλλο ενώ κάθονται σε χειροκίνητο αμαξίδιο.

Όρος	4. Ορθοστασία
Γενικός Ορισμός	Η θέση στην οποία κάποιος έχει ή διατηρεί την όρθια στάση στηριζόμενος στα πόδια του.
Επισημάνσεις	Ενεργητική ορθοστασία: Η ενεργητική ορθοστασία αναφέρεται σε κάθε συνειδητή δραστηριότητα που πραγματοποιείται από όρθια στάση και χαρακτηρίζεται από ενεργειακή δαπάνη > 2.0 ΜΕΤ, κατά τη διάρκεια ορθοστασίας χωρίς να υπάρχει κίνηση, είτε με στήριξη είτε χωρίς στήριξη. Παθητική ορθοστασία: Η παθητική ορθοστασία αναφέρεται σε κάθε συνειδητή δραστηριότητα που πραγματοποιείται από όρθια στάση και χαρακτηρίζεται από ενεργειακή δαπάνη ≤ 2.0 ΜΕΤ, κατά τη διάρκεια ορθοστασίας χωρίς να υπάρχει κίνηση, είτε με στήριξη είτε χωρίς στήριξη.     Χρόνος ορθοστασίας: Ο χρόνος που δαπανάται για οποιαδήποτε διάρκεια (π.χ. λεπτά ανά ημέρα) ή σε οποιοδήποτε πλαίσιο (π.χ. στο σχολείο/στη δουλειά) σε ορθοστασία. Διάστημα ορθοστασίας: Μια περίοδος συνεχούς ορθοστασίας. Διακοπή/παύση ορθοστασίας: Ένα διάστημα που δεν περιλαμβάνει ορθοστασία μεταξύ δυο διαστημάτων ορθοστασίας. Βρέφη (<1 έτους ή αμέσως πριν αρχίσουν να περπατούν), νήπια και παιδιά προσχολικής ηλικίας (1-4 ετών), παιδιά και νέοι (5-17 ετών), ενήλικές (≥ 18 years) και άτομα τα οποία χρησιμοποιούν χειροκίνητο αναπηρικό αμαξίδιο ή μηχανοκίνητο: Το ίδιο με το γενικό ορισμό. Άτομα τα οποία αδυνατούν να σταθούν σε όρθια στάση: Άνευ αντικειμένου.
Παραδείγματα	Ενεργητική ορθοστασία: Ορθοστασία σε σκάλα, ορθοστασία την ώρα που κάποιος ζωγραφίζει, ορθοστασία την ώρα που κάποιος πλένει πιάτα, ορθοστασία κατά τη διάρκεια εργασίας σε γραμμή παραγωγής, ορθοστασία την ώρα που κάποιος κάνει ταχυδακτυλουργίες, ορθοστασία καθώς κάποιος σηκώνει βάρη. Παθητική ορθοστασία: Ορθοστασία περιμένοντας στη σειρά, ορθοστασία κατά τη διάρκεια συζήτησης σε διάδρομο, χρήση ηλεκτρονικών συσκευών (π.χ. τηλεόραση, Η/Υ, tablet, τηλέφωνο) σε όρθια στάση, ορθοστασία στην εκκλησία. Υποστηριζόμενη ορθοστασία: Ορθοστασία κρατώντας τον καναπέ, την καρέκλα ή το χέρι των γονιών, ορθοστασία με βοηθητικές πατερίτσες, μπαστούνι, πλαίσιο υποστήριξης βαδίσματος ή   υποβάσταξης της σωματικής μάζας.

Όρος	5. Χρόνος στην οθόνη
Γενικός Ορισμός	Ο χρόνος στην οθόνη αναφέρεται στον χρόνο που δαπανάται σε βασισμένες σε οθόνη συμπεριφορές. Αυτές οι συμπεριφορές μπορούν να εκτελεστούν από άτομα που ακολουθούν καθιστικό τρόπο ζωής ή είναι φυσικά δραστήρια.
Επισημάνσεις	Ψυχαγωγικός χρόνος στην οθόνη: Ο χρόνος που δαπανάται σε συμπεριφορές οθόνης οι οποίες δεν σχετίζονται με το σχολείο ή τη δουλειά. Αδρανής χρόνος στην οθόνη: Ο χρόνος που δαπανάται χρησιμοποιώντας συσκευή που βασίζεται σε οθόνη (π.χ. έξυπνο κινητό(smartphone), tablet, Η/Υ, τηλεόραση) από κάποιον που βρίσκεται σε συμπεριφορά αδράνειας σε οποιοδήποτε πλαίσιο (π.χ. σχολείο, δουλειά, ψυχαγωγία). Καθιστικός χρόνος στην οθόνη: Ο χρόνος που δαπανάται χρησιμοποιώντας συσκευή που βασίζεται σε οθόνη (π.χ. έξυπνο κινητό(smartphone), tablet, Η/Υ, τηλεόραση) από κάποιον που βρίσκεται σε καθιστική συμπεριφορά σε οποιοδήποτε πλαίσιο (π.χ. σχολείο, δουλειά, ψυχαγωγία). Δραστήριος χρόνος στην οθόνη: Ο χρόνος που δαπανάται χρησιμοποιώντας συσκευή που βασίζεται σε οθόνη (π.χ. έξυπνο κινητό(smartphone), tablet, Η/Υ, τηλεόραση) από κάποιον που δεν βρίσκεται σε αδράνεια σε οποιοδήποτε πλαίσιο (π.χ. σχολείο, δουλειά, ψυχαγωγία). Ο γενικός ορισμός ισχύει για όλες τις ηλικιακές ομάδες και ομάδες ικανοτήτων.
Παραδείγματα	Για όλες τις ηλικιακές ομάδες και ομάδες ικανοτήτων: Παρακολούθηση τηλεόρασης, χρήση smartphone/tablet, χρήση Η/Υ. Δραστήριος χρόνος στην οθόνη: Παίζοντας διαδραστικά βιντεοπαιχνίδια, τρέξιμο σε διάδρομο με ταυτόχρονη παρακολούθηση τηλεόρασης.

Όρος	6. Καθιστικός χρόνος που δεν βασίζεται στη χρήση οθόνης.
Γενικός Ορισμός	Ο καθιστικός χρόνος που δεν βασίζεται στη χρήση οθόνης αναφέρεται στο χρόνο που δαπανάται σε καθιστική συμπεριφορά και δεν συμπεριλαμβάνει τη χρήση οθονών.
Επισημάνσεις	Ψυχαγωγικός χρόνος χωρίς οθόνη: Ο χρόνος που δαπανάται σε καθιστικές συμπεριφορές οι οποίες δεν βασίζονται στη χρήση οθόνης και δεν σχετίζονται με το σχολείο ή τη δουλειά. Ο γενικός ορισμός ισχύει για όλες τις ηλικιακές ομάδες και ομάδες ικανοτήτων.
Παραδείγματα	Βρέφη (<1 έτους ή αμέσως πριν αρχίσουν να περπατούν): Το να ξαπλώνουν σε ύπτια θέση πάνω σε χαλί ενώ χαλαρώνουν, το να κάθονται σε βρεφικό καροτσάκι ή σε κάθισμα αυτοκινήτου με ελάχιστη κινητικότητα. Νήπια και παιδιά προσχολικής ηλικίας (1-4 ετών): Το να κάθονται σε παιδικό κάθισμα, καρέκλα ή κάθισμα αυτοκινήτου, το να κάθονται ατάραχα σε κουτί που περιέχει άμμο ή στο πάτωμα, το να διαβάζουν ένα μη ηλεκτρονικό βιβλίο ή να παίζουν επιτραπέζιο παιχνίδι ενώ κάθονται. Παιδιά και νέοι (5-17 ετών): Το να κάθονται στο σχολείο, το να κάθονται ενώ κάνουν σχολική εργασία για το σπίτι ή καλλιτεχνικά, το να διαβάζουν ένα μη ηλεκτρονικό βιβλίο, το να παίζουν επιτραπέζιο παιχνίδι, το να κάθονται στο αυτοκίνητο. Ενήλικές (≥ 18 years): Το να διαβάζουν ένα μη ηλεκτρονικό βιβλίο, το να παίζουν επιτραπέζιο παιχνίδι, το να κάθονται στο αυτοκίνητο. Άτομα τα οποία χρησιμοποιούν χειροκίνητο αναπηρικό αμαξίδιο ή μηχανοκίνητο: Το να διαβάζουν ένα μη ηλεκτρονικό βιβλίο, το να παίζουν επιτραπέζιο παιχνίδι, το να κάθονται στο αυτοκίνητο, το να μετακινούνται με ώθηση που τους παρέχεται από κάποιον άλλο ενώ κάθονται σε χειροκίνητο αναπηρικό αμαξίδιο.

Όρος	7. Καθιστή θέση
Γενικός Ορισμός	Η θέση στην οποία το βάρος κάποιου υποστηρίζεται κυρίως από τους γλουτούς του και όχι τόσο από τα πόδια του και στην οποία η πλάτη του βρίσκεται σε όρθια θέση.
Επισημάνσεις	Ενεργητική καθιστή θέση: Η ενεργητική καθιστή θέση αναφέρεται σε κάθε συνειδητή δραστηριότητα από καθιστή θέση η οποία χαρακτηρίζεται από ενεργειακή δαπάνη > 1.5 MET. Παθητική καθιστή θέση:  Η παθητική καθιστή θέση αναφέρεται σε κάθε συνειδητή δραστηριότητα από καθιστή θέση η οποία χαρακτηρίζεται από ενεργειακή δαπάνη ≤ 1.5 ΜΕΤ. Ο γενικός ορισμός ισχύει για όλες τις ηλικιακές ομάδες και ομάδες ικανοτήτων.
Παραδείγματα	Ενεργητική καθιστή θέση: Εργασία σε γραμμή παραγωγής από καθιστή θέση, παίξιμο κιθάρας από καθιστή θέση, χρήση συσκευών οι οποίες απασχολούν το πόδι/τα πόδια κάποιου ενώ κάθεται, το να κάνει κάποιος εργομετρία χειρός ενώ βρίσκεται σε αναπηρικό αμαξίδιο. Παθητική καθιστή θέση: Αναφέρεται σε παραδείγματα καθιστικής συμπεριφοράς από καθιστή θέση.

Όρος	8. Ανακλινόμενη θέση
Γενικός Ορισμός	Η ανακλινόμενη θέση είναι μια αναπαυτική θέση του σώματος μεταξύ καθιστής και ξαπλωτής θέσης.
Επισημάνσεις	Ο γενικός ορισμός ισχύει για όλες τις ηλικιακές ομάδες και ομάδες ικανοτήτων. Η συμπεριφορά από ανακλινόμενη θέση μπορεί να είναι είτε παθητική (≤ 1.5 ΜΕΤ) είτε ενεργητική (> 1.5 ΜΕΤ).
Παραδείγματα	Παθητική συμπεριφορά από ανακλινόμενη θέση (όλες οι ηλικιακές ομάδες και ομάδες ικανοτήτων): Χαλάρωση/ξεκούραση σε καρέκλα ή καναπέ κατά τη διάρκεια καθιστικής συμπεριφοράς.   Ενεργητική συμπεριφορά από ανακλινόμενη θέση (όλες οι ηλικιακές ομάδες και ομάδες ικανοτήτων): Ανακεκλιμένη ποδηλασία.

Όρος	9. Ξαπλωτή θέση
Γενικός Ορισμός	Η ξαπλωτή θέση αναφέρεται στο να είναι κάποιος σε οριζόντια θέση πάνω σε μια υποστηρικτική επιφάνεια.
Επισημάνσεις	Ο γενικός ορισμός ισχύει για όλες τις ηλικιακές ομάδες και ομάδες ικανοτήτων. Η συμπεριφορά από ξαπλωτή θέση μπορεί να είναι είτε παθητική (≤ 1.5 ΜΕΤ) είτε ενεργητική (>1.5 ΜΕΤ).
Παραδείγματα	Παθητική συμπεριφορά από ξαπλωτή θέση (όλες οι ηλικιακές ομάδες και ομάδες ικανοτήτων): Ξάπλωμα στον καναπέ, στο κρεβάτι ή στο πάτωμα κατά τη διάρκεια καθιστικής συμπεριφοράς. Ενεργητική συμπεριφορά από ξαπλωτή θέση (όλες οι ηλικιακές ομάδες και ομάδες ικανοτήτων): Ισομετρική στήριξή σε θέση σανίδας.

Όρος	10. Πρότυπο καθιστικής συμπεριφοράς
Γενικός Ορισμός	Ο τρόπος με τον οποίο η καθιστική συμπεριφορά συσσωρεύεται στη διάρκεια της ημέρας ή της εβδομάδας ενώ κάποιος είναι ξύπνιος (π.χ. το χρονοδιάγραμμα, η διάρκεια και η συχνότητα των καθιστικών διαστημάτων και διακοπών).
Επισημάνσεις	Ο γενικός ορισμός ισχύει για όλες τις ηλικιακές ομάδες και ομάδες ικανοτήτων.
Παραδείγματα	Συμπεριφορά επιμήκυνσης: Η συμπεριφορά κατά την οποία κάποιος συσσωρεύει καθιστικό χρόνο για παρατεταμένα συνεχόμενα διαστήματα. Διακοπτόμενη συμπεριφορά: Η συμπεριφορά κατά την οποία κάποιος συσσωρεύει καθιστικό χρόνο με συχνές διακοπές και σε σύντομα διαστήματα.

ΜΕΤ = μεταβολικό ισοδύναμο που αντιστοιχεί στο μεταβολικό ρυθμό ηρεμίας του πληθυσμού που είναι υπό μελέτη. Ένα μεταβολικό ισοδύναμο θεωρείται ότι είναι 3.5 ml Ο2/κιλό σωματικού βάρους/λεπτό σε ενήλικες χωρίς κινητική δυσκολία ή χρόνιε ασθένεια. Ένα μεταβολικό ισοδύναμο είναι σε γενικές γραμμές υψηλότερο στα παιδιά και σε εκείνους με συνθήκες οι οποίες αυξάνουν τη μυϊκή δραστηριότητα ή το μεταβολισμό και είναι γενικά χαμηλότερο σε όσους έχουν παράλυση, μικρή μυϊκή μάζα ή εξασθενητικές συνθήκες. Η ερμηνεία των τιμών ΜΕΤ θα πρέπει να γίνεται με προσοχή στον υπό μελέτη πληθυσμό, και οι παραπάνω ορισμοί και επισημάνσεις να εφαρμόζονται αναλόγως.